Wat is astma?
Astma is een chronische (langdurige) longziekte die de luchtwegen aantast – de buizen die lucht in en uit de longen transporteren. Bij mensen met astma zijn deze luchtwegen vaak ontstoken en gevoelig. Wanneer ze worden blootgesteld aan bepaalde triggers, kunnen ze nog verder opzwellen en kunnen de spieren eromheen zich vernauwen. Dit bemoeilijkt de vrije doorstroming van lucht, wat astmasymptomen veroorzaakt, vaak aangeduid als een "astma-aanval" of exacerbatie.
Wat gebeurt er tijdens een astma-aanval?
Het proces omvat drie belangrijke veranderingen in de luchtwegen:
Ontsteking en zwelling: Het slijmvlies van de luchtwegen wordt rood, zwelt op en produceert overmatig slijm.
Bronchoconstrictie: De spieren rond de luchtwegen trekken samen.
Verhoogde slijmproductie: Dik slijm verstopt de reeds vernauwde luchtwegen.
Al deze veranderingen samen zorgen ervoor dat de luchtwegen veel smaller worden, alsof er een rietje wordt dichtgeknepen. Dit leidt tot de kenmerkende symptomen.
Veelvoorkomende symptomen
Astmasymptomen kunnen van persoon tot persoon en van moment tot moment verschillen. Ze omvatten onder andere:
- Kortademigheid
- Piepende ademhaling (een fluitend of piepend geluid tijdens het ademen)
- Benauwdheid of pijn op de borst
- Hoesten, vaak erger 's nachts of vroeg in de ochtend.
Verschillende mensen hebben verschillende triggers. Veelvoorkomende triggers zijn onder andere:
- Allergenen: pollen, huisstofmijt, schimmelsporen, huidschilfers van huisdieren, uitwerpselen van kakkerlakken.
- Irriterende stoffen: tabaksrook, luchtvervuiling, sterke chemische dampen, parfums.
- Luchtweginfecties: verkoudheid, griep, bijholteontstekingen.
- Lichamelijke activiteit: Lichaamsbeweging kan symptomen veroorzaken (door inspanning veroorzaakte bronchoconstrictie).
- Weer: Koude, droge lucht of plotselinge weersveranderingen.
- Sterke emoties: stress, lachen of huilen.
- Bepaalde medicijnen: zoals aspirine of andere niet-steroïde ontstekingsremmende middelen (NSAID's) bij sommige mensen.
Diagnose en behandeling
Er bestaat geen eenduidige test voor astma. Artsen stellen de diagnose op basis van de medische voorgeschiedenis, een lichamelijk onderzoek en longfunctietests, zoals spirometrie, waarbij wordt gemeten hoeveel en hoe snel je lucht kunt uitademen.
Hoewel astma niet te genezen is, kan het met de juiste behandeling zeer effectief onder controle gehouden worden, waardoor mensen een volwaardig en actief leven kunnen leiden. De behandeling bestaat doorgaans uit twee hoofdsoorten medicijnen:
Medicatie voor langdurige controle (preventieve middelen): Deze worden dagelijks ingenomen om de onderliggende ontsteking te verminderen en symptomen te voorkomen. De meest voorkomende zijn inhalatiecorticosteroïden (bijv. fluticason, budesonide).
Snelwerkende (nood)medicatie: Deze wordt gebruikt tijdens een astma-aanval om snel verlichting te bieden door de vernauwde luchtwegspieren te ontspannen. Dit zijn meestal kortwerkende bèta-agonisten (SABA's) zoals albuterol.
Een belangrijk onderdeel van de behandeling is het opstellen van een persoonlijk astma-actieplan samen met uw arts. Dit schriftelijke plan beschrijft welke medicijnen u dagelijks moet innemen, hoe u verergerende symptomen kunt herkennen en welke stappen u moet ondernemen (inclusief wanneer u spoedeisende hulp moet inschakelen) tijdens een aanval.
Leven met astma
Effectief astmabeheer gaat verder dan alleen medicatie:
Identificeer en vermijd triggers: Probeer de blootstelling aan uw bekende triggers te minimaliseren.
Houd je ademhaling in de gaten: controleer regelmatig je piekstroom (een maatstaf voor hoe goed de lucht uit je longen stroomt).
Laat u vaccineren: Jaarlijkse griepprikken en vaccinaties tegen longontsteking kunnen ziekten voorkomen die aanvallen kunnen uitlokken.
Blijf actief: Regelmatig bewegen versterkt je hart en longen. Overleg met je arts over de symptomen die door inspanning kunnen ontstaan.
Wanneer moet u noodhulp inschakelen?
Raadpleeg direct een arts als:
Uw snelwerkende inhalator biedt geen verlichting, of de verlichting is van zeer korte duur.
Je hebt ernstige kortademigheid, kunt nauwelijks spreken of je lippen/vingernagels worden blauw.
Uw piekstroommeting bevindt zich in de "rode zone", zoals aangegeven in uw actieplan.
Het grote geheel
Astma is een veelvoorkomende aandoening die miljoenen mensen wereldwijd treft, van kinderen tot volwassenen. Dankzij moderne geneeskunde en een goed behandelplan kunnen astma-aanvallen worden voorkomen en de symptomen onder controle worden gehouden. Als u vermoedt dat u of een dierbare astma heeft, is het raadplegen van een arts de essentiële eerste stap naar een betere ademhaling.
Chronische ontsteking van de luchtwegen is een algemeen kenmerk van sommige vormen van astma, cystische fibrose (CF), bronchopulmonale dysplasie (BPD) en chronische obstructieve longziekte (COPD).
In de huidige tijd speelt een niet-invasieve, eenvoudige, herhaalbare, snelle, handige en relatief goedkope test, genaamd fractioneel uitgeademd stikstofmonoxide (FeNO), vaak een rol bij het opsporen van ontstekingen in de luchtwegen en daarmee bij het ondersteunen van een astmadiagnose wanneer er onzekerheid bestaat over de diagnose.
De fractionele concentratie koolmonoxide in uitgeademde lucht (FeCO), vergelijkbaar met FeNO, is onderzocht als mogelijke biomarker in de adem voor pathofysiologische aandoeningen, waaronder rookgedrag en ontstekingsziekten van de longen en andere organen.
De UBREATH uitademingsanalysator (BA810) is een medisch apparaat dat is ontworpen en geproduceerd door e-LinkCare Meditech om te worden gekoppeld aan zowel FeNO- als FeCO-testen. Het apparaat biedt snelle, nauwkeurige en kwantitatieve metingen ter ondersteuning van de klinische diagnose en behandeling van aandoeningen zoals astma en andere chronische luchtweginflammatoire aandoeningen.
Geplaatst op: 16 december 2025